Binalarda Akustik Yalıtım Serisi 2 | Malzemelerin Doğası
31 Mayıs 2019 tarihinde yürürlüğe giren “Binalarda Gürültüye Karşı Korunma Hakkında Yönetmelik”, Türkiye'de yeni yapılan binalarda akustik yalıtımın yasal bir zorunluluk haline gelmesini sağlamıştır.
Ne yazık ki son kullanıcılar mülk tercihinde bu kriteri çoğu zaman göz ardı etmektedir. Oysa gürültü kirliliği, yaşam kalitesini doğrudan etkileyen bir konudur.
Yapı sektöründe faaliyet gösteren profesyonellerin, özellikle proje tasarımı ve malzeme seçim süreçlerinde bu yönetmeliği teknik bir gereklilikten öte, bir yaşam standardı unsuru olarak değerlendirmesi önemlidir.
Bu yazı serimizde yapılarda ses yalıtımı ile ilgili temel kavramlara yer veriyoruz. İlk yazımızda sesin doğasına değinmiştik. Bu bölümde ise sese hükmetmek için malzeme seçiminin nasıl yapılması gerektiği üzerinde duracağız.
Sesin Malzemelerle Etkileşimi
Ses dalgaları bir yüzeye çarptığında 3 farklı tepki ile karşılaşır:
-
Yansıma (Refleksiyon)
-
İletim (Transmisyon)
-
Soğurma (Absorpsiyon)
Bu üç tepkinin oranı, malzemenin fiziksel özelliklerine göre değişir. Bu nedenle, uygulama öncesi şu sorulara net cevaplar verilmelidir:
-
Sesin kaynağı nedir? (Hava doğuşlu mu, darbe kaynaklı mı?)
-
Amaç nedir? (Yansıtmak mı? Soğurmak mı? İzole etmek mi?)
-
Alan neresi? (Konut, stüdyo, tiyatro, otel, hastane vs.)
Uygulama Örnekleri
-
🎭 Tiyatro ve konser salonlarında, sesin mekâna dengeli yayılması istenir. → Yansıtıcı malzemeler kullanılır.
-
🎧 Stüdyolarda, yankı ve yansımanın engellenmesi gerekir. → Soğurucu malzemeler tercih edilir.
-
🏠 Konutlarda, dışarıdan gelen seslerin engellenmesi veya iç mekânlar arasında ses yalıtımı sağlanması hedeflenir. → Yalıtım sistemleri uygulanır.
Malzeme Özellikleri ve Akustik Davranış
1. Sesi Yansıtan Malzemelerin Özellikleri
Sesin yansıtılması isteniyorsa, aşağıdaki özelliklere sahip malzemeler tercih edilmelidir:
• Yüzey Pürüzsüzlüğü:
Yüzeyi ne kadar pürüzsüzse, ses dalgasını o kadar fazla yansıtır. Örneğin metal, seramik, cam gibi malzemeler yüksek ses yansıtıcılığına sahiptir.
Buna karşılık, yüzeyi pürüzlü veya yumuşak olan malzemeler (halı, kumaş, akustik paneller) sesi emer.
• Malzeme Yoğunluğu ve Sürtünme Katsayısı:
Yüksek yoğunluklu ve düşük sürtünmeli yüzeyler ses yansıtımında daha etkilidir.
2. Malzemelerin Ses İletim Özelliği
• Hava Doğuşlu Sesler:
Bu tür sesler (konuşma, müzik gibi) havada yayılır. Engellemek için yoğun ve sıkı yapılı malzemeler gerekir.
Örnek: Alçıpan + taş yünü kombinasyonu.
• Darbe Kaynaklı Sesler:
Zemin titreşimleri gibi sesler, malzemenin kendi yapısından geçer. Engellemek için elastik malzemeler ve katmanlı sistemler kullanılmalıdır.
Örnek: Yüzer döşeme sistemleri.
3. Gözeneklilik ve Soğurma
Gözenekli malzemeler (örneğin taş yünü, sünger, keçe) ses enerjisini soğurarak sönümler.
Bu tür malzemeler yankı kontrolü sağlar, ancak ses geçişini engellemede sınırlıdır.
Genellikle iç mekân akustiği düzenlemesinde tercih edilirler.
İnşaat Profesyonellerine Yönelik Öneriler
-
Ses yalıtımı sadece duvar kalınlığıyla sağlanmaz. Sistem bazlı çözüm gerekir.
-
Tasarım aşamasında, ses hassasiyeti yüksek mahaller (yatak odası, toplantı odası vb.) ile gürültü üreten alanlar (asansör dairesi, banyo, koridor) ayrıştırılmalıdır.
-
Uygulama kalitesi, performansın anahtarıdır. Derzler, geçiş detayları ve montaj kalitesi ihmal edilmemelidir.
-
Doğru malzeme, doğru yerde kullanılmalıdır. Sadece katalog verilerine değil, akustik mühendislik prensiplerine göre hareket edilmelidir.
Akustik yalıtım, yalnızca teknik bir gereklilik değil, aynı zamanda bir yaşam kalitesi göstergesidir. Malzeme seçimi, kullanım amacı ve uygulama detayları göz önüne alınmadan yapılan yalıtım çözümleri, istenen sonucu vermez.
Doğru analiz, doğru çözüm getirir. Her projede sesin kaynağını, yayılma biçimini ve hedeflenen sonucu netleştirerek, buna uygun malzeme ve uygulama stratejisi belirlenmelidir.
Serimizin bir sonraki bölümünde, duvar, tavan ve zemin sistemlerinde kullanılan ses yalıtım çözümlerini uygulamalı örneklerle ele alacağız.
Yorumlar
Yorum Gönder